"You can leave Africa, but Africa will never leave you"

Op de vlucht

Met alle voortdurende discussies en zelfs het stuklopen van kabinetsformaties zou je bijna gaan denken dat de vluchtelingencrisis enkel Europa treft. Maar niets is minder waar. Hoewel de beelden en verhalen van vluchtelingen uit Syrië, Afghanistan en Irak zonder meer schrijnend zijn, bevinden zich hier in Afrika eveneens honderdduizenden mensen in een al even uitzichtloze situatie. Niet direct in Tanzania maar wel in buurland Oeganda. Een land waar we nog steeds een zwak voor hebben.

Brug naar veiligheid

Vorige week zag ik een documentaire van Reizen Waes 12-12. Tot dat moment had ik nog nooit van Tom Waes gehoord. Niet zo vreemd aangezien hij een Belgische presentator en acteur blijkt te zijn. Eind april vertrok hij om een week door te brengen in Noord-Oeganda, waar Bidi Bidi zich bevindt. Opgezet in augustus 2016 en binnen nog geen jaar het grootste vluchtelingenkamp ter wereld. In dit gebied steken dagelijks zo’n 3.000 mensen de grens over vanuit Zuid-Soedan. Op de vlucht voor oorlog, geweld en honger. Vaak is een smal bruggetje hun enige weg naar veiligheid.

In totaal verblijven er 1,2 miljoen vluchtelingen in Oeganda. Oeganda is daarmee het land dat de meeste vluchtelingen opvangt in Afrika.

Stad van de vluchtelingen

Tom volgt de tocht van de vluchtelingen, van dat ene bruggetje tot aan hun nieuwe onderkomen in het vluchtelingenkamp. Vanaf de grens wordt de opgevangen bevolking in bussen naar een centrum gebracht, waar ze geregistreerd en gevaccineerd worden.

Van daaruit reizen ze verder naar het Bidi Bidi kamp, dat het nieuwe thuis is geworden voor inmiddels meer dan 270.000 vluchtelingen. Je zou het bijna een stad kunnen noemen aangezien het qua inwoners nagenoeg te vergelijken is met Utrecht! Hier krijgen ze een stuk land toegewezen van 50 bij 50 meter, waar ze op mogen wonen en voedsel kunnen verbouwen. Tevens krijgt élke vluchteling een pakket bestaande uit dekens, materiaal om een onderkomen te bouwen, keukenspullen en een voedselrantsoen. Degene die zelf geen woning kunnen bouwen, ‘verkopen’ één van hun weinige bezittingen in ruil voor hulp.

Bidi Bidi in Oeganda, het grootste vluchtelingenkamp ter wereld
Tijdens de reis spreekt Tom met lokale hulpverleners en vluchtelingen zelf. Wat ze in hun thuisland hebben meegemaakt is bijna te pijnlijk om te vertellen maar het trauma is van hun gezicht van af te lezen. Het is een aangrijpend verslag omdat je ditmaal de mensen áchter de cijfers leert kennen.

Tussen hoop en vrees

Ondanks de primitieve omstandigheden, de beperkte middelen en het gebrek aan goed internet is de Oegandese overheid, in samenwerking met diverse NGO’s, erin geslaagd om een goedlopend systeem op te zetten. Een land dat normaal gesproken beticht wordt van eindeloze bureaucratie en corruptie, weet hier daadwerkelijk levens te redden en op effectieve wijze mensen te helpen een nieuw bestaan op te bouwen. Op deze plek zie je geen beelden van enorme aaneengeschakelde plastic tenten, hutje mutje naast elkaar. Of van mensen die al wekenlang wanhopig wachten tot ze iets over hun lot horen en of ze ergens wel of niet mogen blijven.

In tegenstelling tot de tv-beelden die wij van de (Europese) vluchtelingenkampen kennen, is Bidi Bidi ruim opgezet. De mensen hier worden aangemoedigd een nieuw leven op te bouwen met de hulpmiddelen die ze daarvoor aangereikt krijgen. Een onderkomen, een groentetuin, een keuken en een toilet. Sommigen hebben zelfs binnen enkele weken een café of winkeltje opgezet. Er is een school waar Zuid-Soedanese kinderen vanaf 3 jaar opgevangen worden. Soms zelfs met 200 kinderen in een klas, maar het basisonderwijs is aanwezig. Ze kunnen weer naar school, iets wat niet meer mogelijk was in hun geboorteland.

Ondanks de armoede en ellende die iedereen hier met elkaar verbindt, is er duidelijk nog iets anders aanwezig: hoop.

Tom Waes met een Zuid-Soedanees kindje

Hulp

Oftewel, zoals er zo vaak in discussies over ontwikkelingshulp wordt gezegd: Geef iemand een vis en hij heeft eten voor een dag. Geef iemand een hengel en je geeft hem voedsel voor de rest van zijn leven. Dat is precies wat er hier in Noord-Oeganda gedaan wordt. En waar het naar mijn mening nogal aan schort bij de Europese varianten.

Ondanks het positieve beeld dat de documentaire weet te schetsen, heeft Bidi Bidi logischerwijs ook met veel moeilijkheden te kampen. De Oegandese overheid kan de toestroom van vluchtelingen nauwelijks bijhouden en er dreigt een groot tekort aan voorzieningen, voedsel en drinkwater. Om over ziektes waaronder malaria nog maar niet te spreken.

Beelden van Reizen Waes 12-12 zijn hier terug te zien en voor meer informatie is deze diapresentatie over het vluchtelingenparadijs Oeganda het kijken waard.

Hoe kijk jij eigenlijk tegen de vluchtelingencrisis aan? Sta jij er wel eens bij stil?

 

2 reacties

  1. Annelies

    Hallo Miranda

    wat een prachtig , prachtig verslag !!!
    geweldig zoals het daar “opgevangen” wordt , daar kan “hier” nog veel van geleerd worden !!!~ echt aangrijpend !~~!
    Ik geniet trouwens van al je berichten !!
    Lieve groetjes allemaal , tante Annelies

    • Back to Africa

      Dank je Annelies! 🙂 Het is inderdaad een prachtig initiatief. Jammer genoeg dat er zoveel aandacht uit gaat naar enkel de migratie in Europa, waardoor je vrijwel niets over dit soort landen hoort! Negen van de tien grootste vluchtelingenkampen in de wereld bevinden zich namelijk allemaal in Afrika!

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

© 2024 Terug naar Afrika

Thema gemaakt door Anders NorenBoven ↑

%d bloggers liken dit: